Δεν υπάρχει μεγαλύτερος μύθος, πιο ευφάνταστη, πιο παιδαριώδης κατασκευή από αυτήν που «βλέπει» την Τεχνητή Νοημοσύνη ως έναν εχθρικό προς την αλήθεια, υπηρέτη της Ενημέρωσης. Ένα ρομπότ που πληκτρολογεί μηχανικά, χωρίς συναίσθημα και ενσυναίσθηση και δήθεν υποκαθιστά και εξοστρακίζει σταδιακά τον Δημοσιογράφο.
Από πού απορρέει αυτό το στερεότυπο; Υποδηλώνει φόβο, άγνοια ή προκατάληψη; Η μόνη αλήθεια είναι ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη, ως «ένα σύνολο ιδεών, τεχνολογιών και τεχνικών που σχετίζονται με την ικανότητα ενός Η/Υ να εκτελεί εντολές, μιμούμενος την ανθρώπινη νοημοσύνη», μόνο θετικά οφέλη μπορεί να έχει στην ενημέρωση.
Μπορεί όντως να υποκαταστήσει τον Δημοσιογράφο σε μια σειρά από πολύπλοκες μηχανικές λειτουργίες όπως η επεξεργασία Data σε απειροελάχιστο χρόνο για την εξαγωγή γρήγορων και ασφαλών συμπερασμάτων.
Επίσης, έχει τη δυνατότητα να κάνει όλες τις βαρετές και δευτερεύουσες «δουλειές» της ενημέρωσης, από μια απλή απομαγνητοφώνηση συνέντευξης ή μια μετάφραση, έως τη σύνταξη του δελτίου καιρού, την αυτοματοποιημένη αναφορά ενός ισχυρού σεισμού ακόμη και την απόλυτα αντικειμενική και οπαδικά αχρωμάτιστη μετάδοση ενός αθλητικού αγώνα.
Ωστόσο, ακόμη και εκεί η ανθρώπινη εμπλοκή είναι αναγκαία, καθώς οι εφαρμογές της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ) πρέπει να κατασκευάσουν, να ρυθμίσουν, και να προσαρμόσουν τον αλγόριθμο για την αποφυγή λαθών ή και αποκλεισμού πληροφοριών που οδηγούν στην αναπαραγωγή μεροληπτικών ειδήσεων.
Με αυτή την έννοια, η Τεχνητή Νοημοσύνη σίγουρα δεν αποκλείει την ανθρώπινη παρέμβαση, δεν καταργεί θέσεις εργασίας, δεν αφανίζει δυνατές υπογραφές, δεν ισοπεδώνει το δημοσιογραφικό σχόλιο. Αντίθετα δημιουργεί ευκαιρίες για νέους ρόλους, απελευθερώνοντας κρίσιμο χρόνο υπέρ των δημοσιογράφων προκειμένου να κάνουν απερίσπαστα αυτά που εκ των πραγμάτων είναι καλύτεροι, όπως η έρευνα ή οι συνεντεύξεις που απαιτούν ανεπτυγμένη ενσυναίσθηση. Με διαφορετική διατύπωση, η είσοδος της Τεχνητής Νοημοσύνης στην Δημοσιογραφία, θα αναδείξει τον πραγματικό και πιο ουσιαστικό ρόλο του δημοσιογράφου, στον άνθρωπο κλειδί που διαχειρίζεται και ερμηνεύει την πληροφορία, χωρίς «γραφειοκρατικές» αποσπάσεις.
Το πιο σημαντικό, η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει όλα τα επείγοντα προβλήματα στον τομέα της ενημέρωσης, όπως η παραπληροφόρηση, ο αποπροσανατολισμός, η προπαγάνδα, οι θεωρίες συνωμοσίας, η αναξιοπιστία, τα fake news ακόμα και τα deep fake χρησιμοποιώντας νέες τεχνολογίες με τεράστιες θετικές επιπτώσεις σε άλλους κλάδους της ανθρώπινης καθημερινότητάς, όπως στην οικονομία, την υγεία, τη βιοτεχνολογία ακόμα και την εκπαίδευση. Αν δεν δούμε έγκαιρα τη θετική «αύρα» της AI και των εφαρμογών της στη Δημοσιογραφία τότε μπορεί να μείνουμε πίσω, επαναλαμβάνοντας τραγικά λάθη του παρελθόντος. Όπως το 1915, τότε που η εφημερίδα υποτίθεται ότι θα υποσκελιζόταν από το Ραδιόφωνο, ή το 1924 όταν η Τηλεόραση έρεπε να καεί στο πυρ το εξώτερο καθώς εισήγαγε καινά δαιμόνια απειλώντας όλα τα προηγούμενα Μέσα και φυσικά το 1994 όταν σήμανε ο συναγερμός σε όλο το μηντιακό οικοσύστημα με την έλευση του Διαδικτύου και των Μηχανών αναζήτησης.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει γίνει ήδη μέρος της δημοσιογραφικής καθημερινότητας στα newsrooms. Κορυφαίοι ειδησεογραφικοί οργανισμοί, όπως οι New York Times, το Bloomberg, το BBC, το Quartz, η Le Monde, η Morning Post της Νότιας Κίνας, το Spiegel Online, το Associated Press, έχουν καλύψει το γνωσιακό κενό, έχουν σπάσει το ταμπού της «πολιτιστικής εχθρότητας» απέναντι στην Τεχνητή Νοημοσύνη και έχουν προχωρήσει εκπαιδεύοντας τους δημοσιογράφους στο machine learning εξοικειώνοντάς τους με τους αλγόριθμους.
Το «στοίχημα» της Τεχνητής Νοημοσύνης
Η μελέτη του Ινστιτούτου Reuters σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Οξφόρδης με τίτλο «Digital News Project» διαπιστώνει ότι το 59% της ειδησεογραφικής βιομηχανίας χρησιμοποιεί ήδη τα εργαλεία της Τεχνητής Νοημοσύνης για να βελτιώσει το περιεχόμενό της, ενώ το 35% την αξιοποιεί για να βοηθήσει τους δημοσιογράφους να βρουν ιστορίες, κυρίως όμως να τις διασταυρώσουν (Fact-checking) αποφεύγοντας την αναπαραγωγή ψευδών ειδήσεων.
• Το BBC έχει δοκιμάσει ένα ΑΙ powered Chatbot εργαλείο για να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με τον Covid-19 χρησιμοποιώντας τη δική του αξιόπιστη υποβολή εκθέσεων και πληροφορίες που συνοψίζονται από επίσημες πηγές.
• Η South China Morning Post χρησιμοποιεί AI για τον εντοπισμό ακροατηρίων και στόχευση σε νέους συνδρομητές.
• Το πρακτορείο ειδήσεων Reuters χρησιμοποίησε την τεχνολογία ομιλίας σε κείμενο για να προσθέσει χρονικά κωδικοποιημένα αντίγραφα σε ολόκληρο το αρχείο ιστορικών βίντεο που χρονολογούνται από το 1896 – σε 11 διαφορετικές γλώσσες.
• Η Globe Mail στον Καναδά έχει αναθέσει πολλές από τις επιλογές σύνταξης στην αρχική σελίδα της και άλλες σελίδες προορισμού σε ένα ΑΙ-based εργαλείο που ονομάζεται Sophi.
• Μια σειρά από δημοσιεύσεις χρησιμοποιούν ΑΙ εργαλεία για την παρακολούθηση θεμάτων φύλου και φυλετικής προκατάληψης στην παραγωγή και τα αποτελέσματα.
• Το περουβιανό πρακτορείο ειδήσεων Ojo Público έχει δημιουργήσει ένα εργαλείο για τον εντοπισμό πιθανών προτύπων διαφθοράς στις δημόσιες συμβάσεις.
Predict Journalism: Κάντο όπως το e-Commerce
Ωστόσο, ως πιο σημαντική συνεισφορά αναγνωρίζεται η επίδραση στην αναδιανομή περιεχομένου μέσω της χρήσης Big Data, τα οποία «θα μας βοηθήσουν τόσο να καταλαβαίνουμε καλύτερα τι ενδιαφέρει το κοινό, αλλά και να του δώσουμε τελικά την πληροφορία που θέλει και στη μορφή που θέλει να την καταναλώσει».
Αυτή είναι η μεγαλύτερη επανάσταση στην ενσωμάτωση της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ) στη δημοσιογραφία: H χρήση του μηχανισμού του Predict Commerce, δηλαδή της εφαρμογής που τα online media δανείζονται από το E-Commerce προκειμένου να αναδιανέμουν το περιεχόμενο, να απορρίπτουν τις άχρηστες, παραπλανητικές και διπλότυπες πληροφορίες και να σερβίρουν ό,τι αξίζει, ό,τι είναι αληθινό και αυτό που ενδιαφέρει το κοινό στη μορφή που θέλει πραγματικά να το καταναλώσει, δημιουργώντας έτσι εξατομικευμένο περιεχόμενο, κομμένο και ραμμένο στις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε χρήστη
Δεν είναι μακριά ο καιρός που η εμπειρία κάθε χρήστη ενημερωτικού site θα είναι μοναδική, κομμένη και ραμμένη στα μέτρα του, με τις εφαρμογές της ΑΙ να γνωρίζουν με μαθηματική ακρίβεια τι πρέπει να εμφανίζουν κάνοντας επεξεργασία στα δεδομένα, στις διαδράσεις και στη συμπεριφορά του.
Βεβαίως η ιστορία έχει το δράκο της: Καθώς η ΑΙ αποτελεί κτήμα των big tech εταιριών γνωστές και ως GAFAΜ (Google, Αpple, FaceBook, Amazon Microsoft) εκφράζονται φόβοι ότι οι πλατφόρμες θα ελέγχουν την πληροφορία, όπως με τις μηχανές αναζήτησης και την εξατομίκευση στο Facebook. Η ΑΙ ούτε θα αφανίσει ούτε θα σώσει τη Δημοσιογραφία. Ο Δημοσιογράφος θα παραμείνει στο κοντρόλ καθώς κρίση και ενσυναίσθηση αποτελούν τη γέφυρα διασύνδεσης και επικοινωνίας με το κοινό. Το τελικό συμπέρασμα είναι ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη ήρθε στη Δημοσιογραφία για να μείνει και πρέπει να αξιοποιηθεί χωρίς τους μύθους και δαίμονες που τη συνοδεύουν.
