Η ψηφιοποίηση μεταμορφώνει τον 21ο αιώνα, επηρεάζοντας κάθε τομέα της καθημερινής ζωής των ανθρώπων, αλλά και του πλανήτη συνολικά, μέσα από τεχνολογικές εφαρμογές που μας βοηθούν να αποκτήσουμε καλύτερη εικόνα για την πορεία του οικοσυστήματος που μας φιλοξενεί. Όσο το ανθρώπινο αποτύπωμα πολλαπλασιάζεται και το ίδιο συμβαίνει και στους τρόπους καλύτερης διαχείρισής του.
Στις μέρες μας η ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων αποτελεί προτεραιότητα κι ένα από τα μεγαλύτερα στοιχήματα της Ευρώπης, στο πλαίσιο των φιλόδοξων περιβαλλοντικών και ενεργειακών πολιτικών. Μια αλλαγή που ξεκινά από το επίπεδο του σχεδιασμού των προϊόντων και επεκτείνεται στη βελτίωση των συστημάτων ανακύκλωσης και των επιδόσεων των μονάδων διαχείρισης απορριμμάτων.
Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τα απορρίμματα των πόλεων, η ψηφιακή τεχνολογία έρχεται να προσφέρει νέες πιο αποτελεσματικές διαδικασίες διαχείρισής τους, μειώνοντας τις ποσότητες πρώτων υλών που εξορύσσονται (ή εισάγονται σε μια οικονομία) και αποφεύγοντας τις σχετικές περιβαλλοντικές και κλιματικές επιπτώσεις. Τέτοιες εφαρμογές της τεχνολογίας βελτιώνουν τη διαδικασία ανακύκλωσης σε όλα τα στάδια, διευκολύνουν τη χρήση ανακυκλωμένων προϊόντων και επιτρέπουν κατ’ επέκταση καλύτερες αποφάσεις αγοράς και διαλογής από τους καταναλωτές. Ένα πρώτο παράδειγμα για την οικιακή ανακύκλωση και διαχείριση απορριμμάτων είναι χαρακτηριστικό. Για αρκετά χρόνια μεγαλώσαμε με την εντύπωση ότι θα έπρεπε να καθαρίζουμε από υπολείμματα υγρών και άλλων υλικών τις συσκευασίες που τοποθετούμε στους κάδους ανακύκλωσης. Όμως τα τελευταία χρόνια, αυτό έχει αλλάξει, καθώς η εξέλιξη της τεχνολογίας στο βιομηχανικό καθαρισμό των μονάδων ανακύκλωσης είναι πολύ πιο αποτελεσματική, απαιτώντας πολύ μικρότερες ποσότητες νερού, από τη σπατάλη που κάνουν τα νοικοκυριά κατά τη διαδικασία καθαρισμού.
Παράλληλα, τεχνολογίες, όπως η ρομποτική το Internet of Things, το cloud computing, η τεχνητή νοημοσύνη, η ανάλυση δεδομένων και τα Big Data μπορούν να παίξουν καταλυτικό ρόλο και να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην αποτελεσματικότητα ολόκληρης της βιομηχανίας διαχείρισης απορριμμάτων. Χαρακτηριστικά , η ρομποτική μπορεί να προσφέρει να βελτιώσει την καθαρότητα στις ροές αποβλήτων έως και 90%. Οι εξελιγμένοι ρομποτικοί μηχανισμοί μπορούν να αναγνωρίσουν και να επιλέγουν ανακυκλώσιμα υλικά, κατά τη διαδικασία αποσυναρμολόγησης ηλεκτρονικών συσκευών, όπως τα smartphones ή οι φορητοί υπολογιστές, δίνοντας τους μια δεύτερη ευκαιρία μέσα από την κυκλική οικονομία. Ακόμη, συστήματα τεχνητής νοημοσύνης και μηχανικής μάθησης μπορούν να χρησιμοποιηθούν στις μονάδες διαχείρισης απορριμμάτων για την αναγνώριση υλικών και την ταξινόμησή τους, βελτιώνοντας έτσι την αποτελεσματικότητα της διαλογής.
Το ΙοΤ μπορεί επίσης να παίξει καταλυτικό ρόλο. Έξυπνοι κάδοι απορριμμάτων, εξοπλισμένοι με αισθητήρες αναγνώρισης υλικών, βάρους, θερμοκρασίας μπορούν να μεταφέρουν αυτές τις πληροφορίες σε ένα «συντονιστικό γραφείο» και να βελτιώσουν θεαματικά τη διαδικασία συλλογής. Μια τέτοια εφαρμογή του ΙοΤ χρησιμοποιείται πιλοτικά από το Δήμο Αθηναίων. Ταυτόχρονα, η Περιφέρεια Ηπείρου αξιοποιώντας την τελευταία λέξη της τεχνολογίας στη μηχανική διαλογή των απορριμμάτων, καθώς και ένα υπερσύγχρονο πληροφοριακό σύστημα παρακολούθηση, κατάφερε να γίνει «Πράσινη Περιφέρεια», εγκαινιάζοντας την πρώτη μονάδα επεξεργασίας αποβλήτων στην Ελλάδα που παράγει ενέργεια αποκλειστικά από αστικά στερεά απόβλητα. Έτσι, μέσα από τη διαδικασία επεξεργασίας των απορριμμάτων, παράγεται «πράσινη» ενέργεια, η οποία θα διοχετεύεται στο τοπικό δίκτυο ηλεκτρισμού.
Επιπροσθέτως, οι Cloud υπηρεσίες και η ανάλυση δεδομένων έρχονται να βελτιώσουν τη διαδικασία αποφάσεων, παρέχοντας παρακολούθηση και σχεδιασμό της διαδικασίας συλλογής απορριμμάτων σε πραγματικό χρόνο και κατ’ επέκταση καλύτερο προγραμματισμό και εκτέλεση των απαραίτητων εργασιών και διαχείριση του προσωπικού και των οχημάτων. Επιπρόσθετα, η ανάλυση δεδομένων μπορεί να προχωρήσει ένα βήμα παραπάνω, παρέχοντας πολύτιμες πληροφορίες για τις συνήθειες του κοινού και να δημιουργήσουν καλύτερα μοντέλα κατανόησης στην παραγωγή απορριμμάτων. Επιπλέον, η δυνατότητα συλλογής πληροφοριών από πολλά μεμονωμένα σημεία, αντί της απλής αναφοράς σωρευτικών τιμών μπορεί να δώσει στις τοπικές αρχές περαιτέρω χρήσιμες πληροφορίες.
Όλα τα παραπάνω παραδείγματα είναι ενδεικτικά για τον καταλυτικό ρόλο που μπορεί να παίξει η τεχνολογία και οι διάφορες εφαρμογές της στον τρόπο με τον οποίο οι κοινωνίες, οι φορείς και οι επιχειρήσεις μπορούν να βελτιώσουν τη διαχείριση, αλλά και την παραγωγή απορριμμάτων. Υποστηρίζοντας ουσιαστικά και την απαραίτητη πορεία μας προς την κυκλική οικονομία
