Για αρκετές δεκαετίες πολλές κινηματογραφικές ταινίες και σειρές επιστημονικής φαντασίας καλλιέργησαν την ιδέα ότι κάποια στιγμή η τεχνητή νοημοσύνη ή τα ρομπότ θα αποκτήσουν τη δική τους συνείδηση και είτε θα θέσουν στόχους που δεν συμβαδίζουν με εκείνους του ανθρώπου είτε, στο πιο απαισιόδοξο σενάριο, θα γίνουν μοχθηρά και θα εναντιωθούν απέναντι στο δημιουργό τους. Κινηματογραφικές επιτυχίες όπως το «Terminator», το «I, Robot», το «Ex Machina», το «Α.Ι.» και αρκετές ακόμη είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτής της δυστοπικής οπτικοποίησης της τεχνητής νοημοσύνης.
Πρόσφατα, αρκετοί ίσως ένιωσαν ότι το σινεμά προέβλεψε την πραγματικότητα διαβάζοντας τους τίτλους πολλών ειδησεογραφικών Μέσων σε παραλλαγές του τύπου «Η τεχνητή νοημοσύνη απέκτησε συνείδηση». Αφορμή δημοσίευμα της Washington Post σύμφωνα με το οποίο ένας μηχανικός σε μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες τεχνολογίας στον κόσμο ισχυρίστηκε πως κατά τη διάρκεια του διαλόγου που είχε με σύστημα τεχνητής νοημοσύνης αντιλήφθηκε ότι αυτό είχε αναπτύξει συνείδηση. Ο μηχανικός Blake Lemoine παρέθεσε μάλιστα ολόκληρο το διάλογο που είχε με το συγκεκριμένο σύστημα, ο οποίος σίγουρα εντυπωσιάζει τον αναγνώστη. Εν συντομία πρόκειται για μια «αυτοαναφορική» (για το LaMDA) συζήτηση, στο οποίο οι μηχανικοί της εταιρείας μέσα από αλλεπάλληλες ερωτήσεις επιχειρούν να μάθουν το επίπεδο συνείδησης και συναίσθησης του συστήματος και τις διαφορές που αυτό αναγνωρίζει σε σχέση με άλλες ΑΙ υλοποιήσεις.
Το LaMDA ανταποκρίνεται, ο διάλογος δείχνει φυσικός, ωστόσο, η ιδέα ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αποκτάει συνείδηση απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Τέτοιου είδους κορυφαία συστήματα AI, όπως το Lamda με το οποίο αλληλοεπίδρασε ο κ. Lemoine, εκπαιδεύονται καθημερινά αντλώντας μοτίβα απαντήσεων μέσα από τεράστιες βάσεις δεδομένων. Με πιο απλά λόγια αν πληκτρολογήσεις σε μια τέτοια εφαρμογή ότι «Πεινάω πολύ, οπότε θέλω να πάω…» είναι βέβαιο ότι θα προτείνει το πιο κοντινό εστιατόριο ή εκείνο με τις καλύτερες κριτικές στην ευρύτερη περιοχή. Αλλά αυτή είναι μια πρόβλεψη που έγινε με τη χρήση στατιστικών, γεωγραφικών και άλλων βάσεων δεδομένων, που χρησιμοποιεί μια τέτοια εφαρμογή. Ο διάλογος μπορεί να μοιάζει φυσικός, ανθρώπινος, αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι «συνειδητός».
Ο κ. Lemoine στην αιτιολόγηση της σκέψης του έκανε και ένα σημαντικό «λάθος», αναφέροντας ότι οι απόψεις του για τη συνείδηση του συγκεκριμένου συστήματος βασίζονται στις θρησκευτικές του πεποιθήσεις. Αυτοανεραίθηκε δηλαδή σε ένα μεγάλο βαθμό εξηγώντας την επιστήμη του μέσα από ένα μη επιστημονικό πρίσμα.
Η «είδηση» και κάθε είδους τέτοια σενάρια ίσως να βρίσκουν πρόσφορο έδαφος για να διαδοθούν καθώς τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται όλο και πιο συχνά ο όρος singularity, δηλαδή η τεχνολογική μοναδικότητα. Όμως αυτό το προβλεπόμενο τεχνολογικό ορόσημο στην τεχνητή νοημοσύνη, που για κάποιους θα επιτευχθεί το 2045 και για κάποιους άλλους πολύ αργότερα (αν επιτευχθεί) δεν σχετίζεται και πάλι με τη συνειδητότητα. Μιλάει περισσότερο για μια τεχνητή νοημοσύνη τόσο εξελιγμένη που μπορεί να ξεπεράσει τους ανθρώπους στην επίλυση τυχόν προβλημάτων και όχι για συστήματα και ρομπότ με κάποιου είδους γενικής νοημοσύνης.
