Είκοσι τέσσερα χρόνια πριν, οι David Manners και Tsugio Makimoto στο βιβλίο τους Digital Nomad, αφηγούνταν πως οι τρέχουσες αλλά και οι μελλοντικές τεχνολογικές εξελίξεις σε συνδυασμό με την ανθρώπινη ανάγκη να ταξιδέψει, θα επιτρέψουν κάποια στιγμή στην ανθρωπότητα να ζήσει, να εργαστεί και να υπάρχει εν κινήσει. Στις αρχές του 2021, με την πανδημία να έχει μεταμορφώσει απότομα τον παραδοσιακό τρόπο εργασίας, το μοντέλο του ψηφιακού νομάδα μοιάζει πιο σχετικό από ποτέ.
Με τον όρο ψηφιακοί νομάδες νοούνται όσοι υιοθετούν έναν ανεξάρτητο από την τοποθεσία, τεχνολογικό τρόπο εργασιακής ζωής, που τους επιτρέπει να ταξιδεύουν και να εργάζονται από οπουδήποτε στον κόσμο. Είναι εργαζόμενοι που εγκαταλείπουν τον τυπικό τρόπο εργασίας, από το γραφείο και με έναν υπολογιστή στο χέρι ταξιδεύουν στον κόσμο και εργάζονται εξ αποστάσεως από μικρά νησιά, καφετέριες, βιβλιοθήκες και συνεργατικούς χώρους. Αρκεί να έχουν μια καλή σύνδεση για πρόσβαση στο Internet. Μέχρι την έλευση της πανδημίας τους συναντούσαμε συνήθως σε ελεύθερα επαγγέλματα ή σε εξ’ αποστάσεως συνεργασίες με εταιρείες για συγκεκριμένο έργο. Ένας διαχειριστής σελίδων social media από ένα μικρό ελληνικό νησί το καλοκαίρι και το χειμώνα από ένα μεγάλο αστικό κέντρο, ένας graphic designer με προσωρινή έδρα το Μπαλί, ένας συγγραφέας ή μεταφραστής ενός βιβλίου σε ένα ορεινό χωριό στο Πήλιο είναι μόλις μερικά παραδείγματα που θα μπορούσαμε να αντλήσουμε από την παραπάνω πρακτική μέχρι σήμερα.
Ωστόσο, η πανδημία έφερε μια νέα εποχή στον χώρο εργασίας, επιταχύνοντας τις εξελίξεις, που είχαν δρομολογηθεί πριν από την υγειονομική κρίση. Το 2020 αποτέλεσε μια καθοριστική χρονιά σε ό,τι αφορά το εργασιακό περιβάλλον, αλλάζοντας το δυναμικά. Ήδη έχουμε διαπιστώσει πόσο απότομα μπήκε στην καθημερινότητά μας η τηλεργασία και μεταξύ αλλαγών που αναμένονται, είναι και η αύξηση του αριθμού των ψηφιακών νομάδων, εκείνων δηλαδή των ανθρώπων που επιλέγουν να απασχολούνται εξ αποστάσεως, από τον υπολογιστή τους, αλλάζοντας συχνά τόπο κατοικίας.
Όπως αναδεικνύει μια πρόσφατη έρευνα της Forrester Research για την ευρωπαϊκή αγορά εργασίας, ο τρόπος ζωής των ψηφιακών νομάδων θα επηρεάσει την παραδοσιακή εργασιακή κουλτούρα, με τους αναλυτές να αναμένουν ότι ο αριθμός των ανεξάρτητων εργαζομένων που αγκαλιάζουν έναν τρόπο ζωής που δεν εξαρτάται από την τοποθεσία, με τεχνολογία που τους επιτρέπει να ταξιδεύουν και να εργάζονται απομακρυσμένα από οπουδήποτε στον κόσμο, αυξάνεται. Η έκθεση της Forrester εκτιμούσε ότι στα τέλη του 2019 ο αριθμός των ψηφιακών νομάδων σε παγκόσμιο επίπεδο ήταν κοντά στα 5 εκατομμύρια, όμως όπως προσθέτει όλο και περισσότεροι εργαζόμενοι, κυρίως οι αποκαλούμενοι Millennials, “θα προσελκύονται όλο και περισσότερο σε πτυχές της ψηφιακής νομαδικής εργασιακής κουλτούρας”. Oι εργαζόμενοι στο πολύ κοντινό μέλλον θα εξαρτώνται όλο λιγότερο από ένα εταιρικό εργασιακό περιβάλλον, υπογραμμίζει η έκθεση, εκτιμώντας ότι μέχρι το 2030, η εργασία από το σπίτι θα είναι ο κανόνας για τις περισσότερες θέσεις εργασίας και η εργασία από το γραφείο θα αποτελεί την εξαίρεση. Άλλωστε, μια παλαιότερη πρόβλεψη του 2016 έκανε λόγο ότι το 2035 οι ψηφιακοί νομάδες θα αριθμούν κοντά στο 1 δισ. ανθρώπους.
Δεν είναι τυχαίο λοιπόν το γεγονός ότι τους τελευταίους μήνες πολλά κράτη σε όλο τον κόσμο, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, στρέφονται στην προσέλκυση των ψηφιακών νομάδων. Χώρες όπως η Γεωργία, Εσθονία, Νορβηγία, Πορτογαλία, αλλά και άλλες, όπως τα νησιά Μπαρμπέιντος και η Κόστα Ρίκα, έχουν προχωρήσει στη δημιουργία ειδικών προγραμμάτων, που παρέχουν στους ψηφιακούς νομάδες, τη δυνατότητα πολύμηνης διαμονής και απομακρυσμένης εργασίας. Ενδεχομένως όχι άμεσα, αλλά με το πέρας της πανδημίας και την επανέναρξη των ταξιδιών σε φουλ ρυθμούς όταν και αναμένεται να είναι πολύ περισσότεροι εκείνοι που θα επιδιώξουν να γίνουν ψηφιακοί νομάδες.
