Amazon, Uber, AirBnB, αλλά και Beat, Douleutaras.gr, Box.gr είναι μερικές από τις πιο γνωστές online υπηρεσίες διεθνώς και στην Ελλάδα. Υπηρεσίες, που φέρνουν σε απευθείας επαφή επαγγελματίες, είτε αυτοί είναι επιχειρήσεις λιανικής, οδηγοί ταξί, ιδιοκτήτες καταλυμάτων, με το κοινό που ενδιαφέρεται να αποκτήσει προϊόντα ή υπηρεσίες. Πλατφόρμες με τα παραπάνω χαρακτηριστικά είναι γνωστές και ως marketplaces.
Τι είναι όμως αυτό που διαφοροποιεί τις συγκεκριμένες πλατφόρμες από ένα ηλεκτρονικό κατάστημα και eshop; Το απόθεμα, προϊόντα ή υπηρεσίες, σε ένα marketplace δεν ανήκει στον ιδιοκτήτη της πλατφόρμας αλλά σε τρίτες επιχειρήσεις και επαγγελματίες. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος για τον οποίο πλήθος επιχειρήσεων σπεύδουν να υιοθετήσουν το επιχειρηματικό μοντέλο του online marketplace, καθώς με αυτό τον τρόπο αποφεύγουν ένα σημαντικό κόστος επένδυσης προκειμένου να ξεκινήσουν τη δραστηριότητά τους. Είναι ένα είδος μικρότερου ρίσκου.
Όμως, μία δεκαετία περίπου μετά τα πρώτα σημάδια άνθησης αυτής της νέας συνεργατικής οικονομίας, χιλιάδες επιχειρήσεις έχουν πλέον δημιουργήσει (και συνεχίζουν να δημιουργούν) τη νέα γενιά αυτών των πλατφορμών σε πολλές διαφορετικές κατηγορίες προϊόντων και υπηρεσιών. Για να αποκτήσουμε μια ακόμα καλύτερη εικόνα της αγοράς, σύμφωνα με τα στοιχεία του 2019, ο τζίρος των κορυφαίων marketplaces στον κόσμο ξεπέρασε τα 2 τρισ. δολάρια, αντικατοπτρίζοντας το 57% του συνόλου των online πωλήσεων.
Ποια είναι όμως εκείνα τα χαρακτηριστικά, τα βήματα που κάνουν τη διαφορά μεταξύ της αποτυχίας και της επιτυχίας στο συγκεκριμένο πεδίο; Αν θέλει κανείς να τα ορίσει, μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν και τα παρακάτω:
- Τη σωστή επιλογή της βιομηχανίας που θα δραστηριοποιηθεί μια τέτοια πλατφόρμα. Μία σημαντική κρίσιμη μάζα εν δυνάμει χρηστών, η συχνότητα αγορών, ο ανταγωνισμός είναι παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη.
- Την εξοικονόμηση -σε χρόνο ή σε χρήμα- τόσο για τους πωλητές που φιλοξενούνται στην πλατφόρμα όσο και για τους χρήστες – πελάτες.
- Το κατάλληλο επιχειρηματικό μοντέλο, που απαντάει στην ερώτηση από που θα προέλθουν τα έσοδα. Το πιο σύνηθες είναι εκείνο των προμηθειών επί των πωλήσεων, ωστόσο έχουμε δει και άλλα να λειτουργούν, όπως το συνδρομητικό, των πληρωμένων διαφημίσεων κ.α.
- Τη σωστή ανάλυση της αγοράς. Εκτός από το μέγεθός της, εξίσου σημαντικό ρόλο παίζουν και άλλες επιμέρους παράμετροι, όπως τα κανάλια διανομής ή οι επιστροφές προϊόντων, που μπορούν να επηρεάσουν το περιθώριο κέρδους και κατ’ επέκταση τη βιωσιμότητα της επιχείρησης.
- Τη γρήγορη δημιουργία εμπιστοσύνης και πιστότητας πελατών αλλά και πωλητών.
- Τη οριζόντια ή κάθετη τοποθέτηση στην εκάστοτε αγορά.
- Τη μετάβαση στην «ενηλικίωση» της πλατφόρμας. Το λανσάρισμα είναι μόνο η αρχή, αμέσως μετά ξεκινάει μια συνεχής προσπάθεια ικανοποίησης των πελατών, διερεύνησης νέων τακτικών μάρκετινγκ, επίλυσης πιθανών προβλημάτων μεταξύ πελατών και πωλητών, ο επαναπροσδιορισμός του budget κ.α.
Ωστόσο, ο πιο καθοριστικός παράγοντας που κρίνει και το χρόνο ζωής των marketplaces, όπως και πολλών άλλων εταιρειών, είναι η έμφαση που δίνεται στην καινοτομία. Αυτή αποτελεί και την κινητήρια δύναμη της διαρκούς ανάπτυξης αυτών των επιχειρήσεων και μπορεί να αφορά το πιο προφανή, όπως η βελτίωση ή ο εμπλουτισμός των προϊόντων και υπηρεσιών που προσφέρουν, έως τις υποδομές και τις δομές λειτουργίας τους.
