Αρκετούς μήνες μετά την εντυπωσιακή άφιξη του ChatGPT, με την απαράμιλλή ικανότητά του να συντάσσει μεγάλα κείμενα και να απαντά σε ερωτήσεις με ύφος που παραπέμπει σε άνθρωπο, η τεχνητή νοημοσύνη κάνει το πρώτο βήμα της στις μηχανές αναζήτησης.
Ένα βήμα μάλλον αναμενόμενο, αφού από τις πρώτες ημέρες που εμφανίστηκε το ChatGPT εκφράστηκαν οι απόψεις ότι αναμένεται να επηρεάσει καταλυτικά το πεδίο της αναζήτησης στο Internet. Τρεις μήνες μετά, το διάσημο πλέον γλωσσικό σύστημα του ChatGPT μπαίνει δοκιμαστικά σε μία από τις μεγαλύτερες μηχανές αναζήτησης, την Bing, με τον ανταγωνισμό να ανακοινώνει παρόμοιες υλοποιήσεις στα δικά του search engines.
Ήδη, οι τρεις από τις πιο δημοφιλείς δυνάμεις στον κόσμο (Microsoft, Google και Opera) βάζουν την τεχνητή νοημοσύνη και τα νέα γλωσσικά της μοντέλα στο παιχνίδι της αναζήτησης. Σε μια ανάλογη κίνηση έχουν προχωρήσει και άλλες μικρότερες εταιρείες. Στόχος, μικρών και μεγάλων, είναι να αλλάξουν ριζικά το τοπίο, να προσφέρουν μια νέα εμπειρία στους χρήστες και βέβαια να αποκτήσουν προβάδισμα, ένα πλεονέκτημα απέναντι στον ανταγωνισμό. Οι μηχανές αναζήτησης εξελίσσονται σε μια νέα κατάσταση, όπου εμείς ως χρήστες θα μπορούμε να αρχίσουμε να μιλάμε μαζί τους και να συνομιλούμε μαζί τους όπως θα κάναμε με έναν φίλο.
Η αλλαγή δεν είναι τυχαία. Μια μελέτη του 2022 από το Πανεπιστήμιο της Φλόριντα έδειξε ότι όσοι αλληλεπιδρούν στο Internet με chat bots των εταιρειών όσο περισσότερο ανθρώπινη αντιλαμβάνονταν τη συνομιλία τους τόσο περισσότερο εμπιστεύονταν και την εκάστοτε επιχείρηση. Όπως γίνεται αντιληπτό αυτή η αλλαγή συμπεριφοράς μας είναι θεμελιώδης και για τις μηχανές αναζήτησης, για να προσελκύσουν νέους χρήστες και να διατηρήσουν τους υφιστάμενους.
Από την άλλη πλευρά βέβαια δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν ότι οι εταιρείες βιάζονται να ενσωματώσουν αυτά τα γλωσσικά μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης στις μηχανές αναζήτησης. Μπορεί το ChatGPT να μας εντυπωσίασε όλους όσους το δοκιμάσαμε με την ικανότητά του να δημιουργεί μικρά και μεγάλα κείμενα που βγάζουν νόημα, ωστόσο στη διάρκεια αυτών των μηνών έχουμε διαπιστώσει τρανταχτά λάθη στις απαντήσεις του σε διάφορα θέματα. Από τη συνταγή ενός φαγητού, μέχρι αθλητικά γεγονότα, προγραμματιστικούς κώδικες κ.α. Αντίστοιχα, στην πρώτη μόλις επίδειξη του γλωσσικού μοντέλου που ανέπτυξε η Google το σύστημα έδωσε λανθασμένη απάντηση. Τέτοια σφάλματα εκτός από το να ενισχύσουν την δυσπιστία των επενδυτών είναι πιθανόν να ωθήσουν τους χρήστες να χάσουν την εμπιστοσύνη τους στις μηχανές αναζήτησης.
Ένα ακόμα σημείο κριτικής για την πρόωρη ένταξη της τεχνητής νοημοσύνης στις αναζητήσεις είναι η έλλειψη διαφάνειας. Συνήθως, οι μηχανές αναζήτησης μας παρουσιάζουν τις πηγές τους-μια λίστα με τα links- και μας αφήνουν να αποφασίσουμε εμείς ποιο από τα links θα εμπιστευτούμε. Αντίθετα, δεν γνωρίζουμε σε ποια δεδομένα είναι εκπαιδευμένο ένα γλωσσικό μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης. Μπορεί να προέρχονται από επιστημονικά έγγραφα, μπορεί όμως και από ένα κουτσομπολίστικο site.
Είναι σχεδόν βέβαιο ότι τα γλωσσικά μοντέλα τύπου ChatGPT θα αλλάξουν το μέλλον της αναζήτησης. Ωστόσο, όπως μαρτυρούν οι παραπάνω προβληματισμοί, η μετάβαση σε αυτή τη νέα γενιά των search engines θα πρέπει να γίνει προσεκτικά έτσι ώστε ούτε οι χρήστες να χάσουν την εμπιστοσύνη τους ούτε το Internet να γεμίσει με λανθασμένες πληροφορίες.
