Το περασμένο καλοκαίρι η Ελλάδα βίωσε εκτεταμένες πυρκαγιές, οι οποίες κατέστρεψαν -όπως διαπιστώθηκε – ένα μεγάλο κομμάτι του φυσικού πλούτου της χώρας μας. Βέβαια, το πρόβλημα δεν είναι μόνο ελληνικό. Είναι παγκόσμιο, περιλαμβάνοντας πλέον περιοχές, που πριν μερικά χρόνια θεωρούσαμε αδιανόητο να «χτυπηθούν» από δασικές πυρκαγιές. Όμως, οι θερμοκρασίες ρεκόρ, η ξηρασία και η κλιματική αλλαγή δεν κάνουν διακρίσεις: μόνο στη Σιβηρία οι πυρκαγιές είχαν συνολική έκταση μεγαλύτερη από το σύνολο των υπόλοιπων πυρκαγιών σε όλο τον κόσμο.
Προφανώς, η αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών είναι ένα πολυσύνθετο ζήτημα, που περιλαμβάνει την οργάνωση των ίδιων των κρατών, ιδίως στον τομέα της πρόληψης και ταυτόχρονα την ευαισθητοποίηση των πολιτών. Κράτη που κατάφεραν να συνδυάσουν και τα δύο αποτελούν πλέον παράδειγμα προς μίμηση. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η Πορτογαλία (χώρα με κλιματικές συνθήκες παρόμοιες με τις ελληνικές), η οποία την τελευταία τετραετία έχει καταφέρει να μειώσει τον αριθμό των πυρκαγιών κατά 65% σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία.
Άλλωστε, η ανθρωπότητα έχει πλέον στη διάθεσή της ένα σημαντικό κεφάλαιο, που μπορεί να αξιοποιήσει: την τεχνολογία, η χρήση της οποίας γίνεται όλο και πιο επιτακτική σε όλα τα στάδια μιας δασικής φυσικής καταστροφής, όπως πρόληψη, αντιμετώπιση, αλλά και αποκατάσταση των καμένων εκτάσεων. Από τα drones και τις δορυφορικές εικόνες, μέχρι σύγχρονες τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, μπορούν να παίξουν εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο θα αντιμετωπίζουμε πλέον όχι μόνο μια εν εξελίξει δασική πυρκαγιά, αλλά και το ενδεχόμενο της έναρξής της. Πολλές από αυτές ήδη χρησιμοποιούνται σε διάφορα κράτη του κόσμου. Για παράδειγμα, τα drones μπορούν να παίξουν πολυεπίπεδο ρόλο. Επιτηρώντας απομακρυσμένες περιοχές, ιδιαίτερα την περίοδο που οι κλιματολογικές συνθήκες ευνοούν την ανάπτυξη πυρκαγιών, ακόμα και τις βραδινές ώρες, όταν τα επανδρωμένα πτητικά μέσα δεν μπορούν να πετάξουν. Επιπρόσθετα, χάρη στη δυνατότητά τους να στέλνουν πολύτιμο υλικό σε πραγματικό χρόνο, μπορούν να αποτελέσουν ένα σημαντικό εργαλείο κατά τη διάρκεια ενός συμβάντος. Η αμερικανική εταιρεία IGNIS, έχει εξελίξει τον ρόλο αυτό, δημιουργώντας σε drones ένα σύστημα που έχει τη δυνατότητα να ρίχνει από αέρος «εμπρηστικές μπάλες», κόβοντας το οξυγόνο σε μια πυρκαγιά που έχει ξεσπάσει.
Ανάλογο ρόλο μπορεί να παίξει η τοποθέτηση θερμικών ασύρματων καμερών μέσα στα δάση, που θα μεταφέρουν live εικόνα στα αρμόδια κέντρα, εντοπίζοντας έγκαιρα μια νέα πυρκαγιά.
Εκτός όμως από τα μέσα παρατήρησης, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αποτελέσει ένα εξίσου σημαντικό εργαλείο αντιμετώπισης ή πρόληψης μιας πυρκαγιάς. Ήδη σε αρκετές περιοχές σε όλο τον κόσμο, οι αρμόδιες αρχές δημιουργούν υπολογιστικά μοντέλα για το ενδεχόμενο εκδήλωσης μιας πυρκαγιάς, λαμβάνοντας δεδομένα σε πραγματικό χρόνο από διάφορες πηγές (φωτογραφίες, κλιματολογικές συνθήκες, ξηρότητα εδάφους κ.α.) και ανάλογα με τις πιθανότητες να διανείμουν τους ανθρώπινους πόρους τους. Επιπρόσθετα, προηγμένα μοντέλα μηχανικής μάθησης μπορούν να προβλέψουν την πορεία μιας φωτιάς μόλις αναφλεγεί, λαμβάνοντας υπόψη και την τοπογραφία, τη ξηρότητα της βλάστησης κ.α.
Αν όλα τα παραπάνω αφορούν τα εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιούν αποκλειστικά οι αρμόδιες αρχές για την προστασία των δασών, το smartphone που έχουμε όλοι στην κατοχή μας μπορεί εξίσου να παίξει σημαντικό ρόλο. Για παράδειγμα, με την η εφαρμογή FireSOS, οι χρήστες έχουν τη δυνατότητα να αναφέρουν και να παρακολουθήσουν σε πραγματικό χρόνο τις πυρκαγιές με βάση την τοποθεσία τους και εικόνες που έχουν ανεβάσει άλλοι χρήστες.
Οι σημερινές δασικές πυρκαγιές, όπως όλοι μαρτυρούν, δεν μοιάζουν με εκείνες των προηγούμενων δεκαετιών. Είναι στο χέρι μας να αξιοποιήσουμε την τεχνολογία και να αναπτύξουμε επιπλέον λύσεις για να καταφέρουμε να τις αντιμετωπίσουμε πιο αποτελεσματικά.
